طریقه ی چکیده نویسی و کلیدواژه ها

چکيده دو نقش عمده دارد:

1. جست‌وجوي الکترونيکي را در شبکه‌هاي اطلاعاتي ممکن مي سازد. از آنجا که، آوردن تمام یک اثر در سايت امکان پذير نيست، محقق از طريق ارايه چکيده، دست‌يابي به خلاصه اثر را ممکن مي سازد و با محققان ديگر، ارتباط برقرار مي‌کند.
2. با توجه به عصر انفجار اطلاعات و فراواني تحقيقات عرضه شده، صرفه‌جويي در وقت خواننده، يک اصل اخلاقي در حرفة پژوهش است. چکيده به خواننده کمک مي کند تا در مورد تخصیص وقت براي مطالعة همه اثر، تصميم بگيرد.
استاندارد کمّي چکيده، در حدود سيصد کلمه است.

اجزاي چكيده شامل بيان مسأله، دلايل نگارش و بيان مشكلي است كه در متن مورد توجه قرار گرفته است. هم چنین نظرهاي مختلف پيرامون آن بررسي شده و ادله و شواهد كافي در همان راستا بررسي و نتايج علمي به دست آمده را می شکافد.
چکیده بايد از زبان خود پژوهشگر (نه نقل قول) و ترجیحاً به صورت فعل ماضي آورده شود. چكيده غير از فهرست نویسی يا مقدمه است و جزئي از محتواي متن و اجمالي از مطالب تفصيلي آن است و از طريق مطالعة فهرست مطالب، مقدمه و نتايج، نوشته مي شود. در چكيده لازم نيست به منابع و مآخذ، ارجاعي انجام شود و از بيان خطابي، مثال و توضيح مفاهيم پرهيز مي شود. چكيده پس باید پس از نگارش متنِ پژوهش تهيه شود.
چکيده بايد آيينه تمام نماي پژوهش باشد و به گونه ای تدوین شود که:
• مسئله چیست؟
• سوال اصلی کدام است؟
• با چه روشی به آن پرداخته شده است؟
• نظرهای مختلف درباره مسئله چیست؟
• نظر انتخابی کدام است و چه دلایلی برای اثبات آن ارائه شده؟
• نتیجه و یافته چیست؟

به هنگام چکيده‌نويسي، بايد دقت کنيم تا با آسيب هاي زير مواجه نشويم:

الف) تبديل چکيده به فهرست؛ چکيده هرگز مروري بر مباحث رساله نيست.
ب) تبديل چکيده به طرح مسئله؛ برخي از افراد، در چکيده به شرح و تفصيل موضوع پايان‌نامه، مسائل آن و ضرورت بحث از مسئله مي‌پردازند که نادرست است. البته بيان اجمالي مسئله نيز از مباحث چکيده است، اما سهم آن، متناسب با سهم حجم چکيده است، نه اينکه اهم مطالب چکيده بر محور بيان مسئله بنا شده باشد.
ج) ارجاع به مآخذ: رويکردي با معرفي منابع و مآخذ در چکيده نيز، نادرست است.
د) بيان خطابي: ادبيات چکيده، بايد همانند ادبيات رساله باشد. در واقع، استفاده از زبان انگيزشي، بيان شعارگونه، گزاف‌گويي و خطابه در شأن رساله و مقاله علمي نيست.

كليد واژه: كلماتي است برآمده از متن، مرتبط با موضوع اصلي كه خواننده با مطالعة آنها، به محتواي اصلي پژوهش پي مي برد. در حقيقت، كليد واژه ها، در حكم موضوعات جزئي هستند که پس از چكيده مي آيند. واژگان كليدي به خواننده كمك مي كند تا پس از خواندن چكيده و آشنايي اجمالي با روند تحقيق، بفهمد چه مفاهيم و موضوعاتي در اين اثر مورد توجه قرار گرفته است. هم چنین کلیدواژه ها در نقش نمایة یک متن علمی هستند. انتخاب درست کلیدواژه ها به نمایه سازی استاندارد متون در فضای مجازی کمک می کند و دسترسی مخاطبان را به اثر پژوهشی تسهیل می نماید. كليد واژه ها باید با واژه های اصلي عنوان و مسأله تحقيق و در حد امكان با سرفصل ها تناسب داشته باشد. میانگین کلید واژه ها 5 تا 7 کلمه است.

منبع:سامانه پویش مرکز مدیریت.