مقام معظم رهبری (مدظله العالی )

من شنيده‏ام كه در برخى از محافل سياسى حساس دنيا گفته شده كه ما نخواهيم گذاشت يك ژاپن اسلامى در اين منطقه به‏وجود بيايد. آن ژاپن اسلامى، شما

هستيد. اين حرف بيخود هم گفته نشده است؛ براى خاطر اين‏كه كشور ما بر حسب آمار از لحاظ - به قول رايج معروف - نرخ سرعت رشد علمى و تحقيقى

در بُرهه‏يى از زمان و در همين چند ساله، بالاترين نرخ رشد را در دنيا داشته است.

آنچه موجب نگرانى است، اين است كه مبادا نيروهاى مؤمن ما، ارزش كار علمى را در اين مملكت دست كم بگيرند.

اسلام دين «علم» و «پايبندى به ارزشهاى معنوى» است.

بايد علم و پژوهش را به عنوان يك باور عمومى در بياوريم تا يك همت همگانى بر اين كار گماشته شود؛ يعنى حقيقتاً مسئله‏ى كل نظام بشود.

نقش هر یک از زوجین در ایجاد صمیمیت

محقق: فاطمه شیخ(طلبه فارغ التحصیل سطح2)

1- نقش مرد در ایجاد صمیمیت همسر

نخست باید دانست آفرینش و ساختار وجودی و زیستی جنسی زن برای کارهای عاطفی و سبک و لطیف آفریده شده و کارهایی که توانایی بالای جسمی نیازمند است، متناسب وجود مرد می باشد، از این رو وظایفی که اسلام برای هر یک از زن و مرد مقرر کرده، بر اساس هماهنگی و تناسب با ساختار وجودی آن هاست.

در این جا به برخی از وظایف مردان که در ایجاد روابط دوستانه و صمیمانه بسیار موثر و سازنده است، اشاره می شود:

1-1- تامین رفاه خانواده

شکی نیست که بر اساس روایات و آیات اسلامی، نظام مطلوب خانواده بر اساس مشورت و در نهایت با سرپرستی و مدیریت اجرایی مرد سامان دهی می شود .

رهبری و سرپرستی دسته جمعی که زن و مرد با هم آن را بر عهده بگیرند، مفهومی ندارد، بلکه در واقع به معنای فقدان مسئولیت و سرپرست است و به تجربه ثابت شده که وجود در سرپرست بر یک سازمان، باعث هرج و مرج و بی نظمی خواهد شد، بنابراین راه درست این است که ریاست امور خانواده و تامین رفاه بر عهده ی مرد گذاشته شود ، از آن جهت که مرد از نظر ساختمان جسمی و روحی برای پذیرش چنین مسئولیت خطیری بیشتر آمادگی دارد. (اکبری ،89،ص29)

قرآن کریم نیز به صراحت، سرپرستی خانواده را از خصایص شوهر دانسته است:

«الرجال قوامون علی النساء بما فضّل الله بعضهم علی بعض و بما انفقوا من اموالهم». (نساء/34)

مردان، سرپرست زنان هستند، به جهت برتری هایی که خداوند برای بعضی نسبت به بعضی دیگر قرار داده است و به سبب نفقه ای که از اموالشان به زنان می پردازند.

مرد از آن جهت که به طور معمول از جنبه اداره زندگی و نیروی جسمی قوی تر است، سرپرست خانواده می باشد. او در این زمینه دو وظیفه دارد؛ یکی وظیفه شرعی و قانونی، به عنوان تامین نفقه زن و فرزند و فراهم سازی شرایط ضروری زندگی و دیگری از نظر اخلاقی و انسانی وظیفه تامین رفاه و راحتی خانواده را دارد چیزی فراتر از تامین نفقه و هزینه زندگی است. از این رو تکالیفی را بر دوش مرد می گذارد. اگر مرد در هزینه کردن حاصل دست رنج خود سخاوت و گشاده رویی به خرج دهد، مهر و شادابی و صفا و صمیمیت را در خانواده چند برابر کرده و باعث افزایش محبت و تحکیم خانواده می شود. (احمدپناهی،91،ص28)

این نوع تعامل و رفتار همان نیکی و احسان است که مرد نسبت به خانواده خود دارد ؛ که در روایات به آن تاکید فراوانی شده است.

از رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) نقل شده است : « بهترنی شما کسی است که بهترین برای خانواده اش باشد و من برای خانواده ام بهترین هستم».( حرعاملی ، 1414ق،ج14،ص221)

در جای دیگر پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) ثواب خرج کردن و هدیه دادن برای خانواده را این طور بیان می کنند: « هر کس به بازار برود و هدیه ای برای خانواده اش بخرد و

ببرد، [ پاداش او] مانند کسی است که برای نیازمندان صدقه می برد». (حرعاملی ، 1414ق،ج15،ص227)

مرد نباید تصور کند که بخل ورزیدن و جمع آوری اموال و سخت گیری بر زن و فرزند، زهد و ارزش محسوب شده و با این کارش بهره  می گیرد، بلکه بر اساس روایاتی که گذشت این نوع تصور ، تصوری باطل و ضد ارزش است و مرد می بایست در زمینه ی توسعه ی مالی و رفاهی خانواده بسیار مثبت و با سخاوت باشد و با گشاده رویی با آنان برخورد کند. (پناهی، 91،ص28)

مردی که با داشتن قدرت مالی، به تهیه ی امکانات مناسب زندگی و تنوّع و فراخی آن برای همسر و اهل خانه اقدام نکند، خوشی و آسایش را از خانواده سلب نموده و زمینه ی بدبینی از او فراهم می شود، تا جایی که محبت از میان می رود و رابطه ی آن ها با یکدیگر به سستی می‌گراید. چنانکه امام رضا(علیه السلام) در این زمینه فرموده اند: شایسته است که مرد بر خانواده اش توسعه دهد تا آنان آرزوی مرگ او را نکنند.

سرّ این که مرد باید به تامین رفاه برای خانواده و همسر خود بپردازد و با گشاده دستی به تامین نیازهای همسرش بپردازد، این است که مرد نیاز روحی خود را به زن دریافته است که خداوند زن را مایه ی آسایش و آرامش روح او قرار داده است، که هر اندازه موجبات آسایش و فراغ خاطر همسر خود را فراهم کند غیر مستقیم به سعادت خود خدمت کرده است و کانون خانوادگی خود را رونق بخشیده است و نیز این را دریافته که لازم است مغلوب تلاش ها و خستگی ها نباشد تا بتواند آرامش دهنده ی همسر خود باشد و محبت او  را نسبت به خود بیشتر کند.(دشتی براز جانی، ،88،ص23)

به نظر می رسد که توجه به این حق، کانون خانواده را آرام و سالم می سازد و سکون و تعادلی در زندگی پدید می آورد و فرصت بیشتری به زنان برای انجام وظایف طبیعی خود می دهد.

فعالیت و کوشش مردها برای تامین نیازمندی های خانواده و توجه به آسایش و رفاه آن ها فوق‌العاده مورد توجه خداوند بوده و بالاترین پاداش را برای آنها مرحمت خواهد کرد و این خود ارزش خانواده را می رساند که هر گونه تلاش در قوام خانواده و بهتر زیستن و به کمال رسیدن آنان مطلوب شرع مقدس اسلام است و کسی که به این هدف ارزشمند کمک کند، پاداش شهید و بالاتر از آن را نصیب خود نموده است و بی تفاوت در این امور مورد سرزنش قرار گرفته و کسی که توجهی به خانواده و توسعه ی زندگی خود و خانواده اش در صورت امکان ننماید و قدم های سازنده ای برندارد، مورد بی مهری خانواده و همسرش قرار خواهد گرفت. (بابازاده،75،ص197)

1-2- احترام به زن

از منظر اسلام ، زن امانت خدا در دست شوهر است و از نظر دخالت در امور زندگی شریک مرد می باشد، هر مردی وقتی ازدواج می کند، باید همسرش را احترام کند و هرگز او را اذیت و آزار نرساند و ایشان را تحقیر نکند و به استهزاء نگیرد.

در این زمینه حضرت علی (علیه السلام) فرموده اند: زنان امانت خدا بر شما هستند به ایشان زیان نرسانید و بر ایشان سخت نگیرید. همان گونه که سایر امانت های الهی ارزشمند و قابل اکرام و احترام است، زن نیز باید آن گونه که شایسته است مورد احترام شوهر قرار گیرد؛ چه این که در قیامت خداوند متعال از امانت های خود سوال می کند که با آن ها چگونه رفتار کردید. آیا حق امانت داری را به جا آوردید»؟!(عیسی زاده ،87،ص50)

احترام و محبت در روابط خانوادگی، نقش بسیار مهمی در سلامت خانواده دارد، هرچه احترام و محبت به یکدیگر عمیق تر و گسترده تر باشد، زندگی خانوادگی از آرامش، لذت، توانایی و رشد بیشتری برخوردار خواهد بود، حفظ حرمت زنان و اظهار محبت به آنان، از توصیه های خداوند به مردان است، زیرا تکریم و محبت کردن، هم چون چشمه زلالی است که سیرابی زندگی از آن است و این چشمه، سبب رشد خانواده خواهد شد.(همان)

احترام گذاشتن به همسر عامل تحکیم پیوند خانوادگی می باشد، این وظیفه ی اخلاقی، اختصاص به خانواده ندارد؛ بلکه هر مسلمان موظف است با همه ی انسان ها با احترام برخورد کند؛ اما بی تردید، احترام متقابل زن و شوهر، به دلیل نقشی که در سلامتی و تعالی خانواده دارد، بیشتر مورد تاکید است. نکته ی قابل توجه این است که وظیفه ی مرد به عنوان بزرگ خانواده، در این باره سنگین تر است و از این رو در روایات فراوانی، به مردها توصیه شده است که به همسران خود احترام بگذارند. در روایتی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) آمده

 است: من اتخذ زوجه فلیکرمها: « هر کس همسری اختیار کرد، باید او را گرامی بدارد».(محمدی ری شهری، 88،ص394)

مرد بایستی به همسر خود به خصوص در حضور دیگران احترام بگذارد، این احترام باید توأم با صمیمیت و مهربانی باشد. این امر باعث می شود که زن از داشتن چنین همسری احساس افتخار و سربلندی کند و این احساس، شوق او را به زندگی زناشویی و آمادگی وی را برای گذشت و بردباری در برابر محرومیت ها و سختی های احتمالی بیشتر می کند. (طرح جامع خانواده،82،ص50)

1-3- خوشرویی و خوش خلقی

مرد، چون از قدرت جسمی و فیزیکی بیشتری نسبت به زن برخوردار است، باید مراقبت کند در مواقع ناراحتی و خشم، تندی ها و سخت گیری های بیجا نداشته باشد ، بر عکس او باید در ایجاد یک فضای آرام، صمیمی و اطمینان بخش در محیط خانواده ی خود بکوشد.

عطر خوش اخلاق مرد باید فضای زندگی را معطر کند، اگر اخلاق خوش نباشد، زندگی رو به سردی خواهد رفت و چراغ عشق و محبت کم فروغ خواهد شد و با اخلاق خوب است که زندگی رنگ تازه ای به خود می گیرد و هرگز برای زوجین تکراری و خسته کننده نخواهد بود  که این خود سبب افزایش و ایجاد مهر و محبت خواهد شد.(حسن زاده، 81،ص80)

امیرالمومنین علی ( علیه السلام) : در این زمینه به مردان، چنین دستور می دهد: فدا رو هن علی کل حال و احسنوا. «با آنان در همه حال مدار کنید، خوش زبان و نرم خو باشید و در تمام امور

نیکی نمایید که عکس العمل آنان با شما به همین صورت باشد».

درشت گویی و بدزبانی، تندی و سخت گیری طرف مقابل انسان را وادار به عکس العمل  می‌کند و این بدخلقی فضای زندگی را به تلخی می کشاند.(انصاریان ،80،ص372)

گشاده رویی باعث می شود افراد آماده تر شوند و به دوستی دل بسپارند. خنده رویی و بشّاش بودن، به همسر دل و جرأت می بخشد تا بی هیچ هراس و نگرانی، باب آشنایی را به روی شوهر باز کنند و سفره ی دلشان را بگشایند، اگر با یک تبسّم بشود خاطری را شاد کرد، این کار عبادت است و افراد خوش خلق به خداوند نزدیک تر هستند.(اکبری ، 89،ص63)     علاوه بر پاداش الهی تاثیرات اجتماعی خوش خلقی و خوش گویی، در نرم ساختن دل ها و جلب عاطفه ها و استوار ساختن رابطه ها می باشد. کسی که گفتار مودبانه داشته باشد، دیگران نیز با او مودبانه سخن خواهند گفت. این را ازکلام امام علی علیه السلام می توان فهمید که فرموده اند: «اجملوا فی الخطاب تسمعوا جمیل الجواب. زیبا خطاب کنید تا زیبا بشنوید.»(همان)

1-4- اظهار محبت به زن

محبت بین زن و مرد در صورتی مطلوب و کامل است که ابتدا توسط شوهر اظهار شود. در مقابل این اظهار محبت، معمولاً عکس العمل زن، یک ارتباط متقابل توأم با محبت فراوان و گسترده است. اگر شوهری انتظار داشته باشد که همسرش نسبت به او ابراز محبت داشته باشد، بدون آنکه خود او در این کار پیش قدم شود، در ایجاد یک زندگی مطلوب و توأم با صمیمت عاطفی موفق نخواهد بود.(اساتید طرح جامع آموزش خانواده، 82،ص50)

ثبات بنیان خانواده بر پایه ی مهر و محبت است، هم زن باید به مرد اظهار مودت کند و هم مرد به زن، ولی نیاز زن به عشق و علاقه بیشتر است، مرد باید محبت قلبی خود را بیرون بریزد، و بداند که زن از نظر ساختار  زیستی با او تفاوت دارد، زبان عاطفی به خاطر ارتباط مستقیمی که با قلب و جان شنونده دارد، تاثیر بسیاری در ایجاد محبت می گذارد.(پناهی، 91،ص31)

ابراز عشق صریح و صادقانه لحظه های زندگی را شیرین و لبریز از لذت و هیجان می کند، واژه‌های عاشقانه و دلنشین، به طور شگفت انگیزی می تواند آفریننده ی لذت های کوچک باشد.

ابراز محبت با صراحت و در عین صداقت و راستی در حالیکه آمیخته با هیجانات روحی است، محبت را تا مرز عشق می رساند که شیرینی و لذت آن را باید در عمق دل ها جست و جو کرد ولی پنهان کردن عشق، محبت را خفه می کند و می میراند. هیچ گاه نباید غرور مرد مانع از ابراز عشق و علاقه به همسرش شود، یا در طول زمان، مشکلات زندگی و مشاجرات و درگیری‌ها باعث ترک ابراز عشق و علاقه شود؛ بلکه باید همواره و در همه ی حالات زندگی طوری رفتار کند که فضای عاطفی از بین نرود و جایی برای گفتن جملات عاشقانه و البته صادقانه بماند.

نبی اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرموده اند: « این سخن مرد به همسرش که می گوید: واقعاً تو را دوست دارم، هرگز از قلبش خارج نخواهد شد».(همان)

با توجه به شرایط زمانی و مکانی زمان بعثت ، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) با سر انگشت «رحمت» و «محبت» گره ی همه ی مشکلات را باز نموده تا نشان دهد که می توان با محبت زیست و اصل را بر محبت نهاد و در سایه ی آن، دل های سخت تر از سنگ را نیز نرم و مطیع خود ساخت، عشق ورزیدن و اظهار محبت به زن یک امر فطری و خدادادی است و از این رو است که امام صادق علیه السلام مهر و محبت ورزیدن به زن را از اخلاق انبیاء شمرده است. (رضایی اصفهانی ، 85،ص90)

2- نقش زن در ایجاد صمیمیت با همسر

برای زن، بزرگترین موفقیت و ارزش این است که معاون خوبی برای شوهر باشد و در شئون گوناگون زندگی، خشنودی همسرش را بدست آورد و از هرگونه اموری که موجب ناراحتی شوهر شود، پرهیز نماید و با سرپنجه ی تدبیر و محبت و مهر، موجب آرامش خاطر شوهر شود. رفتار زن با شوهر باید در عالی ترین مرحله ی صفا و مهربانی شکل بگیرد، نه تنها هرگز خاطر شوهر را نرنجاند، بلکه یاور مهربان و نوازشگر دل سوز برای شوهر باشد و در همه ی صحنه های زندگی همدم و همراه شریک زندگی اش باشد، در این جا برای روشن شدن این مطلب به برخی از وظایف زن در خصوص ایجاد محبت می پردازیم:

2-1- اطاعت از شوهر

اطاعت و فرمانبرداری، لازمه ی مدیریت مرد در خانه و لازمه ی صفا و صمیمیت محیط خانواده است، این اطاعت، نسبت به مسائل جنسی و اموری که مربوط به مسائل زناشویی و کامیابی و هرچه مربوط به این مسأله است، جنبه ی واجب دارد، هم چنانکه در خروج از خانه نیز واجب است زن از مرد اطاعت کند، اما در امور دیگر جنبه ی توصیه و لازمه ی نظم و سعادت خانواده می باشد که موجب صفای بیشتر خواهد بود.(نجفی یزدی ، 85،ص8)

شوهر، مدیر و مسئول زندگی است، زن باید برای مدیریت او احترام قائل باشد و از او اطاعت کند، از نظر روحی و روانی هم مرد از زن، اطاعت می طلبد و زن از مرد محبت می طلبد، در قرآن هم این اطاعت یکی از وظایف زن مطرح شده است و در صورت سرپیچی کردن زن، به مرد اختیار داده شده تا او را موعظه کند.

این که ریاست خانه با مرد باشد و زن از او اطاعت کند، یک امر معقولی است و اگر چنین نباشد چیزی جز نزاع و درگیری در خانه نخواهد بود.(شریعت زاده خراسانی،87 ،ص342)

اما در مواردی که باعث ارتکاب به حرام و ترک واجب گردد، زن نباید از مرد پیروی کند، در غیر این صورت، اگر از او اطاعت نکرد، هرج و مرج و بی نظمی و بی مهری حاکم گردیده و عشق و علاقه ی موجود را دگرگون و بلکه نابود خواهد کرد و هدف اصلی ازدواج که بر اساس عشق و علاقه استوار است، منتفی خواهد شد.

واجب بودن این امر را می توان از سخن امام باقر علیه السلام فهمیدکه فرموده اند: «زنی نزد پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم) آمد و پرسید: ای رسول خدا حقّ شوهر بر زن چیست؟ فرمود این است که او را فرمان برد و نافرمانی نکند و از اموال شوهرش جز با اجازه ی او بخشش ننماید و جز با هماهنگی او روزه ی مستحبی نگیرد و خود را از اومنع نکند». (کلینی ، 1289ق،ص508)

2-2- احترام و تکریم شوهر

با توجه به این که در زندگی زناشویی نقش محبت و اظهار عواطف بیشتر مناسب ساختار روانی و جسمی زن است و احساس دلگرمی و اطمینان خاطر شوهر را باید در فضای خانواده ایجاد کند، زن بایستی دقت داشته باشد که احترام او نسبت به شوهر هم یک نیاز روانی و عامل علاقه و محبت بیشتر شوهر نسبت به اوست.( استادان طرح جامع آموزش خانواده،82 ،ص52)

احترام واقعی زن به شوهر نیرو و توانایی می دهد و برای تلاش و کوشش آماده اش می گرداند. سلام ابتدایی به او، جلوی پایش ایستادن، با ادب حرف زدن، گوش دادن به سخنان او و قطع نکردن کلامش و … از جمله ی این امور است.

زن سعی کند هنگام ورود مرد، خودش در را باز کند و با لب خندان و چهره ی باز و گشاده به استقبالش برود و هنگام راه رفتن از منزل او را بدرقه نماید، همین عمل کوچک تاثیر شایسته ای در روح و جان شوهر به جای خواهد گذاشت. امام صادق علیه اسلام در این باره فرمودند: «خوشا به سعادت آن زنی که شوهرش را بزرگ شمارد و به او آزار نرساندو همیشه مطیع همسرش باشد».

روحیه‌ی مرد به گونه ای است که در برابر احترام و محبت، نرم و دل بسته می شود و هرچه در توان دارد و به دست می آورد را به پای محبوب خود می ریزد و کانون خانواده را گرم و با محبت می گرداند. (حسینی ،90،ص35)

2-3- نظافت و آرایش

آرایش و زینت، در نهاد و سرشت زن نهفته و با خمیره ای عجین گشته است، دستورات اسلام، هم مطابق نهاد و سرشت اولیه و پاک انسان است. اسلام، برای ایجاد شدن محبت بیشتر بین همسران تاکید می کند زن شوهر دار لحظه ای بدون زینت نباشد، او باید اگرچه گردنبندی باشد به خود آویزان کند و نیز روا نیست که انگشتانش ساده و سفید باشد، بلکه همواره رنگی از حنا و مانند آن روی ناخن داشته باشد. (مصطفوی ،90،ص79)

نظافت، نظم آراستن خانه و آرایش و آماده کردن خود برای شوهر یکی از مسئولیت های اخلاقی زن در برابر مرد است. رعایت این امر باعث ایجاد روابط عاشقانه و صمیمانه و جلب خاطر و رضایت شوهر می گردد، چه بسا زن با این کار نقش مهمی در حفظ عفت شوهر خود و سلامت جامعه ایفا می کند، از طرفی با آماده کردن خود برای همسرش، با پوشیدن لباس های مناسب و آرایش و نظافت، توجه او را جلب نموده؛ و خواسته های او را از طریق مشروع تامین می کند و باعث محبت و علاقه ی بیشتر شوهر شده و موجب می شود که شوهرش از نامحرمان بیگانگان چشم بپوشد و تنها به او عشق بورزد، لذا رعایت این اصل به عنوان یک مسئولیت تاکید

 شده است. (حسینی ، 90، ص36)

خداوند مهربان، زیبایی و خودآرایی را دوست دارد، از آن جا که در سلسله دستورات خود در قرآن، احساسات، عواطف و فطرت مردم را در نظر گرفته و سخنان خود را بر پایه ی سرشت انسان ها بیان کرده است، زیبا پسندی، آراستگی، علاقه به عطر و ماده ی فرح انگیز را در اعماق وجود آدمی نهفته است، اما با آموزه های ارزشمند از افراط و تفریط در این باره جلوگیری می‌کند تا در مسیر صحیح و منطقی خود قرار گیرد. بدین خاطر در پاره ای موارد نوعی امر و دستور محکم برای روی آوردن به زینت و اراستگی می کند. اما آنگاه که به کانون مقدسی همچون «خانواده» می رسد درباره ی همسران که طراوت بخش و نشاط آفرین خانه و ساکنان آن هستند، سخن می گوید و با نگاهی ژرف تر و سخنان شفاف تر، زن را به آراستگی ظاهری، بهره گیری از آرایش و عطر در چنین محیط ارزشمندی توصیه می کند. (لقمانی ،89،ص212)

پیغمبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در این باره فرموده اند: «زنان بر عکس مردان ناخن خود را بلند بگذارند تا زیباتر شوند» و برای موهایش این چنین می فرماید: «موی زیبا لباس الهی است، از آن به نیکویی سرپرستی کنید، یعنی شانه کنید، با آب و صابون بشویید، گیسوها را از یکدیگر جدا کنید، روغن مالی کنید، با روغن بنفشه بهتر است». (مصطفوی ، 90،ص80)

حضرت زهرا ( سلام الله علیها) که به خوبی از آموزه های آسمانی اسلام در باره ی استفاده‌ی به‌جا، شایسته و لازم از آراستگی و بهره مندی از بوی خوش و آرایش آگاه بود، تندروی در این ویژگی را که در جلوه های افراط پدیدار می شد، ناپسند می شمرد و تنگ نظری، جمود و یک‌سو نگری به تعالیم آیین اسلام را نیز مردود می دانست، از این رو همواره خود را با عطری خوش‌بو می ساخت تا زمینه ی نشاط و طراوت همسر خویش را در منزل فراهم سازد.( لقمانی ، 89،ص36)

2-4- مدیریت و تدبیر امور خانه

مدیریت و اداره ی خانواده بیشتر به عهده ی زن است، این مدیریت هم در جنبه ی عاطفی و روانی است و هم در اداره ی امور جاری منزل. هرچند شوهر نیز در هر جنبه باید شریک و سهیم باشد، لیکن ابتکار عمل و تدبیر اساسی را باید زن بعهده بگیرد و برای ایجاد فضای مناسب عاطفی و روانی و نیز ایجاد محیط زیبا و با نشاط در خانه، برنامه ریزی کند، و حتی در صورت نیاز آموزش های لازم را ببیند تا بهتر بتواند در خانه یک «مدیر» خوب و موفق باشد.

اگر همسر به مدیریت کانون خانواده اهمیت دهد و سعی کند در تصمیم گیری و هدایت زندگی از هماهنگی لازم برخوردار باشد، حدود و وظایف هر یک از اعضای خانواده را مشخص نماید، در واقع به شادابی و نشاط خانه و خانواده  کمک کرده است.

زن با طبخ غذاهای مناسب و خوشمزه، حسن همسرداری خود را اعلام نموده و بذر الفت و محبت را در دل مرد می کارد. در حقیقت یک زن کدبانو با زیرکی و ذوق خود در تهیه‌ی بهترین غذاها با هزینه ی کم می تواند همسرش را مجذوب خود گرداند. ( معاونت فرهنگی کمیته امداد امام خمینی (ره)،86 ،ص25)

البته طبق نظر مشهور فقها، از دیدگاه حقوقی نمی توان زن را به انجام هیچ کاری در خانه واداشت، ولی علاوه بر این که پاره ای از روایات با این نظر مساعد نیستند، او خود به حکم فطرت، مسئولیت اداره ی منزل را به عهده می گیرد و به مقتضای طبیعت لطیف و احساسات جوشان خویش برای آسایش سایر اعضای خانواده تلاش می کند. از همین رو پیامبر گرامی اسلام ( صلی الله علیه و آله و سلم) در تقسیم وظایف حضرت فاطمه (سلام الله علیها) و حضرت علی (علیه السلام)، امور داخل منزل را به عهده ی حضرت فاطمه سلام الله علیها گذاشت، به همین سبب می توان پذیرفت که اداره ی منزل حداقل یکی از وظایف اخلاقی تخلف ناپذیر زن است که اگر از آن شانه خالی کند، اداره ی امور بر مرد مشکل شده و زندگی دچار اختلال می‌گردد و رفته رفته آثاری از محبت بین زن و شوهر باقی نخواهد ماند. (جباران ،88،ص260)

2-5- تمکین شوهر

یکی از غرایز مهم و حیاتی آدمی غریزه ی جنسی است و ازدواج وسیله ای برای ارضاء صحیح این غریزه و جلوگیری از انحرافات و آلودگی هاست، در منطق اسلام ارضاء غریزه ی جنسی برای مرد جز در موارد ممنوعه و عذر، منع نگردیده است و زن موظف است در هر شرایطی ممانعتی به وجود نیاورد و ادای حق شوهر را به عناوین مختلفی به تاخیر نیندازد و حتی مسئولیت زمینه سازی برای این عمل را نیز بپذیرد. ( معاونت فرهنگی کمیته امداد امام خمینی (ره)، 86،ص21)

از نظر اسلام بهترین زن مسلمان، زنی است که غریزه ی جنسی اش در برابر شوهر، زنده و بیدار باشد و در برابر بیگانگان خفته و آرمیده، شوهرش همواره او را آماده و خواهان ببیند و دیگران او را محکم و در حصاری غیر قابل نفوذ و دژی مستحکم تر از فولاد، هم چنین مستحب است که همواره دارای زینت باشد و برای شوهرش جاذبه داشته باشد. (مصطفوی ،90 ، ص146)

اسلام همین غریزه ی جنسی را پشتوانه ی بنای خانواده قرار داده است و می خواهد که شوهران بیرون از محیط خانه این غریزه را اشباع نکنند تا نسبت به خانواده بی قید و بی اعتنا و لاابالی نشوند. بنابراین، دامن یک زن، معراجی است که مرد می تواند بر قله های پرشکوه عظمت و جمال الهی تسکین یابد و به عبارت دیگر مرد می تواند با این بازتاب به آرامش درونی دست یابد، نه اینکه چون حیوانات غرق در شهوت جنسی شود و به سان یک کالای مادی به زن نگاه کند، بلکه بنیان خانواده بر دوستی و مهر است و اگر زن به این نیاز مرد درست پاسخ دهد سبب افزایش مهر و محبت و دوستی بین آن ها خواهد شد (نریمانی ،81،ص75) و عشق و میل جنسی در ازدواج کاملاً به هم آمیخته اند و این احتمال هم وجود دارد که گاه یکی باقی می ماند و دیگری زایل یا کاسته می شود. در این صورت زن باید بکوشد تا به صورت عادی روابط را سالم تر کند و کنار عشق و محبت ورزیدن به همسر به نیاز جنسی او نیز اهمیت دهد. (غلامی ،89،ص64) تا با ارضای نیاز جنسی هر دو به آرامش رسیده و سلامت اخلاقی نیز پیدا کنند، بدین ترتیب از طریق ازدواج فرد می تواند این غریزه‌ی مهم را با شیوه‌های معقول و مطلوب ارضاء نموده و در سایه‌ی آن به آرامش دست یابد.(نوابی نژاد ، 79،40 )

فهرست منابع و مآخذ

* قرآن کریم

1-احمد پناهی، علی، همسرداری، چاپ دوم، بی جا، 1391 .

2-استادان طرح جامع آموزش خانواده، جوان و تشکیل خانواده، چاپ دوازدهم، تهران، 1382.

3-اکبری، محمود، صمیمانه با عروس و داماد، قم، نشر نو الزهراء، 1389.

4-انصاریان، حسین، نظام خانواده در اسلام، بی جا، 1380.

5-بابازاده، علی اکبر، مسائل ازدواج و حقوق خانواده، چاپ سوم، نشر الزهراء 1375.

6-جباران، محمدرضا، درسنامه ی علم اخلاق، ج 2، چاپ هفتم، قم، نشر هاجر، 1388.

7-حاج علی اکبری، محمدجواد، مطلع عشق، چاپ هفتم، بی جا،1389.

8-حسن زاده، علی ، جاودانه با عشق، چاپ دوم، نشر راه سبز،1381.

9-حسینی، مجتبی، احکام روابط زن و شوهر و همسرداری ، چاپ ششم، نشر معارف، 1390.

10-حرّ عاملی، محمد، وسائل الشیعه، ج 14، چاپ دوم، 1414 ق.

11-رضایی اصفهانی، محمدعلی، پرسش های قرآنی جوانان ( پیامبر مهر) قم، 1385.

12-دشتی برازجانی، عبدالمجید، دویست و چهل اصل خانوادگی در اندیشه مطهر، چاپ هفتم، نشر موعود، 1388.

13-شریعت زاده خراسانی، محمود، آیین زندگی از دیدگاه قرآن و عترت، چاپ دوم، نشر خادم الرضا،1387.

14-عیسی زاده، عیسی، خانواده قرآنی ، قم، بوستان کتاب، 1384.

15-غلامی، یوسف،اخلاق و رفتارهای جنسی، قم، نشر معارف، 1389.

16-کلینی، محمد، کافی، ج 5، تهران، 1289 ق.

17-لقمانی، احمد، چگونه شاد و خنده دار باشیم، قم، بهشت بینش، 1389.

18-محمدی ری شهری، محمد، تحکیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث، تهران، نشر مشعر، 1388.

19-مصطفوی، جواد، بهشت خانواده، قم، نشر دارلفنون، 1390.

20-معاونت فرهنگی کمیته امداد امام خمینی (ره)، آشنایی با حقوق اجتماعی، چاپ اول،قدس، 1386.

21-نجفی یزدی، سید محمد، اخلاق در خانواده و تربیت فرزند، اصفهان، مجتمع فرهنگی مذهبی قائمیه، 1385.

22-نریمانی، علی، زن برترین پدیده ها، نشر میثم تمّار، چاپ اول،بی جا، 1381.

23- نوابی نژاد، شکوه، مشاوره ازدواج و خانواده درمانی، تهران، انجمن اولیاء و مربیان، 1379.